De zon schijnt eindelijk en de zomer is nu echt begonnen. Tijd om af te koelen in het water, toch? Maar voordat je erin duikt, is het handig om te weten dat niet al het zwemwater even schoon is. Mike Lurling, expert waterkwaliteit, legt in een video van de Universiteit van Nederland uit hoe vies ons zwemwater kan zijn en welke gevolgen dat kan hebben voor je gezondheid.
Hoe schoon is het water waarin je besluit te zwemmen? Volgens Mike kunnen vervuiling en bacteriën afkomstig zijn van verschillende bronnen zoals riooloverstorten, hondenpoep en watervogels. Hij legt uit waarom je ziek kunt worden van zwemwater en hoe je jezelf kunt beschermen. Of je nu een veilige zwemplek zoekt of toch in dat verleidelijke watertje wil plonsen, deze video geeft je waardevolle tips.
Is ons water schoon genoeg om in te zwemmen?
De zon schijnt en het is lekker warm; de zomer is echt begonnen. Je hebt je zwemspullen gepakt en staat te popelen om een duik te nemen. Maar kun je overal zomaar in het water springen?
Officiële zwemlocaties
Officiële zwemlocaties zijn plekken die regelmatig worden gecontroleerd op waterkwaliteit. Dit betekent dat het water hier doorgaans schoon en veilig is om in te zwemmen. Er worden vaak verschillende tests uitgevoerd om te controleren op de aanwezigheid van bacteriën, giftige stoffen en andere verontreinigingen. Meestal zie je bij deze locaties duidelijke borden en zijn er ook faciliteiten zoals toiletten en afvalbakken. Deze plaatsen zijn over het algemeen veilig en een goede optie als je zonder zorgen wilt zwemmen.
Niet-gecontroleerde zwemlocaties
Bij niet-gecontroleerde zwemlocaties ligt het anders. Dit zijn plekken waar geen regelmatige waterkwaliteitstesten worden uitgevoerd. Hierdoor weet je niet zeker of het water schoon genoeg is om in te zwemmen. Hoewel het verleidelijk kan zijn om op een warme dag in het dichtstbijzijnde meer of sloot te springen, brengt het onbekende risico’s met zich mee. Verontreinigingen die je niet kunt zien, zoals bacteriën en chemische stoffen, kunnen in deze locaties aanwezig zijn en je gezondheid in gevaar brengen.
Bacteriën in zwemwater
Je hebt vast wel eens gehoord dat er bacteriën in zwemwater kunnen zitten. Maar wat zijn ze precies en hoe komen ze daar terecht?
Wat zijn bacteriën?
Bacteriën zijn microscopisch kleine organismen die overal om ons heen voorkomen. Sommige bacteriën zijn nuttig en zelfs noodzakelijk voor verschillende biologische processen. Echter, andere bacteriën kunnen ziektes veroorzaken en zijn dan ook ongewenst in zwemwater. Vooral zogenaamde ‘poepbacteriën’, zoals E. coli, vormen een groot risico.
Hoe komen bacteriën in zwemwater terecht?
Er zijn verschillende manieren waarop bacteriën in zwemwater kunnen komen. Honden- en watervogels, bijvoorbeeld, poepen soms direct in het water. Ook menselijke activiteiten, zoals zwemmen en plassen in het water, kunnen bijdragen aan de aanwezigheid van bacteriën. Daarnaast kan rioolwater tijdens heftige regenval in oppervlaktewater terechtkomen via riooloverstorten, wat een groot aantal bacteriën met zich meebrengt.
Waarom zitten er bacteriën in het water?
Het lijkt misschien een eenvoudig concept, maar de aanwezigheid van bacteriën in water kent verschillende oorzaken.
Riooloverstort
Een veelvoorkomende oorzaak van bacteriële verontreiniging is riooloverstort. Wanneer het rioolstelsel overbelast raakt, bijvoorbeeld door hevige regenval, kan ongezuiverd rioolwater rechtstreeks in rivieren, meren en andere waterlichamen terechtkomen. Dit water zit vol met bacteriën en andere ziektekiemen die het zwemwater kunnen vervuilen.
Honden- en watervogelpoep
Dieren dragen ook bij aan de verontreiniging van zwemwater. Honden en watervogels poepen soms direct in of nabij het water. Deze uitwerpselen kunnen bacteriën, virussen en parasieten bevatten die schadelijk zijn voor de menselijke gezondheid. Hoewel de natuur zelf een deel van deze verontreiniging kan verwerken, kan een overmatige hoeveelheid dierlijke uitwerpselen een groot probleem vormen.
This image is property of i.ytimg.com.
Ziekte en zwemwater
Het is belangrijk om te weten of je ziek kunt worden van zwemmen. Laten we dat eens nader bekijken.
Kun je ziek worden van zwemwater?
Ja, je kunt absoluut ziek worden van besmet zwemwater. Wanneer je besmet water binnenkrijgt, bijvoorbeeld door het per ongeluk in te slikken tijdens het zwemmen, kun je last krijgen van verschillende gezondheidsklachten. De ernst van de symptomen kan variëren van milde maagklachten tot ernstige ziektes die medisch ingrijpen vereisen.
Voorbeelden van ziektes door besmet zwemwater
Besmet zwemwater kan een breed scala aan ziektes veroorzaken. Maagdarmklachten zijn de meest voorkomende symptomen, vaak veroorzaakt door bacteriën zoals E. coli of Salmonella. Een ernstiger ziektebeeld kan optreden door Leptospira bacteriën, die de ziekte van Weil veroorzaken. In extreme gevallen kunnen blauwalgenvergiftigingen zelfs dodelijk zijn voor zowel mens als dier.
Ecologisch systeem van water
Het water waarin je zwemt is niet zomaar een plas H2O; het is een complex ecologisch systeem.
Onderwaterbodem en vogelpoep
De onderwaterbodem speelt een cruciale rol in het afbreken van organisch materiaal zoals vogelpoep. Wanneer poep naar de bodem zakt, breken bacteriën het af en zetten het om in voedingsstoffen voor waterplanten. Dit proces draagt bij aan de balans van het ecosysteem, maar kan worden verstoord wanneer er te veel organisch materiaal in korte tijd bijkomt.
Ecologische functie van waterdieren
Waterdieren zoals watervlooien en mosselen hebben een belangrijke functie in het filteren van water. Watervlooien voeden zich met algen en bacteriën, waardoor ze helpen om het water schoon te houden. Mosselen kunnen per dag liters water filtreren en verwijderen zo vaste deeltjes en verontreinigingen. Dit natuurlijke buffersysteem houdt het water in balans, maar kan verstoord raken door menselijke en dierlijke activiteiten.
Hoe wordt het buffersysteem van water verstoord?
Helaas is het buffersysteem kwetsbaar en kan het gemakkelijk verstoord worden.
Overmatige poep in water
Wanneer er een te grote hoeveelheid poep in het water terechtkomt, kan het natuurlijke afbreekmechanisme overweldigd raken. Dit kan leiden tot een ophoping van schadelijke bacteriën en virussen die de waterkwaliteit significant verslechteren.
Medicijnresten
Medicijnresten die via het riool in het water terechtkomen, vormen een groeiend probleem. Veel geneesmiddelen worden slechts gedeeltelijk door het lichaam afgebroken en kunnen vervolgens via de urine in het oppervlaktewater terechtkomen. Deze resten kunnen de reproductie en groei van waterorganismen verstoren en het delicate ecologische evenwicht verstoren.
Gifstoffen en bestrijdingsmiddelen
Landbouwgifstoffen en bestrijdingsmiddelen komen vaak in het water terecht via afspoeling van landbouwgronden. Deze chemische stoffen kunnen dodelijk zijn voor veel waterorganismen en de waterkwaliteit ernstig aantasten. Ze kunnen schadelijke effecten hebben, variërend van acute toxiciteit tot langetermijnverstoringen in het ecosysteem.
Invloed van menselijke activiteiten
Laten we eens kijken naar hoe menselijke activiteiten het water beïnvloeden.
Recreatiedruk
Massaal zwemmen in meren en rivieren kan serieuze gevolgen hebben voor de waterkwaliteit. Mensen laten vaak afval en lichaamsvloeistoffen achter, die bijdragen aan de verontreiniging. Ook recreatieve activiteiten zoals watersporten kunnen leiden tot verhoogde sedimentverstoring en verhoogde niveaus van verontreinigingen.
Zonnebrand en ander afval
Zonnebrandcrème bevat vaak chemische stoffen die schadelijk kunnen zijn voor het waterleven. Wanneer je je insmeert en vervolgens het water inspringt, komen deze chemicaliën in het water terecht. Daarnaast dragen zwerfafval en andere chemicaliën bij aan de belasting van het water.
Risico’s van zwemmen in vervuild water
Het is belangrijk om te weten welke risico’s er kleven aan zwemmen in vervuild water.
Poepbacteriën en maagdarmklachten
Je kunt maagdarmklachten krijgen van zwemmen in water dat besmet is met poepbacteriën zoals E. coli. Dit kan leiden tot symptomen zoals diarree, braken en buikpijn. Hoewel de meeste gevallen mild zijn, kunnen sommige ernstiger zijn en medische aandacht vereisen.
Ziekte van Weil
De ziekte van Weil wordt veroorzaakt door de bacterie Leptospira, die vaak door ratten wordt verspreid. Deze bacterie kan via kleine wondjes of slijmvliezen in je lichaam terechtkomen. De ziekte kan leiden tot ernstige symptomen zoals koorts, hoofdpijn, spierpijn en in extreme gevallen zelfs orgaanfalen.
Blauwalgenvergiftiging
Blauwalgen, ook bekend als cyanobacteriën, kunnen toxines produceren die schadelijk zijn voor mens en dier. Contact met of inname van blauwalgen kan leiden tot huidirritaties, maagklachten en zelfs neurologische symptomen. In sommige gevallen kunnen de toxines dodelijk zijn, vooral voor huisdieren zoals honden.
Voorsorgsmaatregelen bij zwemmen
Je wilt natuurlijk veilig zwemmen, dus wat kun je doen om de risico’s te minimaliseren?
Controleer water op dode dieren en troebelheid
Voordat je het water in gaat, controleer of er dode dieren drijven en of het water troebel is. Dode dieren kunnen wijzen op waterverontreiniging en troebel water kan een teken zijn van bacteriële groei of andere verontreinigingen.
Geeft geur en zicht een indicatie?
Gebruik je zintuigen. Als het water een sterke, ongebruikelijke geur heeft of als het er onhelder uitziet, is het waarschijnlijk beter om een andere plek te zoeken om te zwemmen. Dit zijn vaak indicaties van onderliggende problemen zoals bacteriële aanwezigheid of chemische verontreinigingen.
Veiligheidscheck op zwemwater.nl
Voor de meest accurate en actuele informatie kun je de website zwemwater.nl raadplegen. Hier vind je gegevens over de waterkwaliteit van officiële zwemlocaties in Nederland. De site geeft aan of het water veilig is om in te zwemmen en of er recentelijk problemen zijn geweest.
Conclusie
Advies om veilige zwemlocaties te kiezen
Al met al is het belangrijk om altijd je eigen veiligheid en gezondheid voorop te stellen. Kies waar mogelijk voor officiële zwemlocaties die regelmatig gecontroleerd worden. Zo geniet je van je zwemervaring zonder onnodige risico’s te nemen.
Bewustwording van de risico’s
Het is essentieel dat je je bewust bent van de risico’s die gepaard gaan met zwemmen in niet-gecontroleerde wateren. Door je goed te informeren en voorzorgsmaatregelen te nemen, kun je optimaal genieten van een verfrissende duik zonder dat je gezondheid in gevaar komt.