Fotografie heeft zich in de loop van de tijd ontwikkeld tot een erkende kunstvorm. Vanaf het eind van de 19de eeuw kreeg fotografie bekendheid als een creatief en visueel expressiemiddel. Pioniers als Alfred Stieglitz en Edward Steichen hebben de weg vrijgemaakt voor fotografie als kunst, door het te exposeren in galerieën en musea. Naarmate de tijd vorderde, evolueerde de fotografie naar scherpere en objectievere beelden, geïnspireerd door kunststromingen zoals het kubisme. Tegenwoordig biedt de digitale fotografie nieuwe mogelijkheden voor creatieve exploratie. Hoewel er nog steeds discussie is over wat wel en niet als kunst wordt beschouwd, heeft de fotografie zonder twijfel zijn plaats veroverd in de kunstwereld.
1920: focus op het modernisme
Vanaf het eind van de 19de eeuw kreeg de fotografie als creatief, visueel expressiemiddel ruime bekendheid – aanvankelijk in de VS – in tijdschriften en bladen. Het apparaat, dat toen nieuw en heel modern was, werd door fotografen opgepakt en ontwikkelde zich tot een nieuwe kunstvorm. Tegenwoordig worden de Amerikaanse fotografen Alfred Stieglitz (1864-1946) en Edward Steichen (1879-1973) beschouwd als de pioniers die de fotografie als fotografische kunst in musea, galeries en dus als erkende kunst vestigden. Alfred Stieglitz, bijvoorbeeld, richtte in 1905 in New York de galerie “291” op, die uitsluitend avant-garde kunst in fotografie, schilderkunst en beeldhouwkunst tentoonstelde.
Pioneer Henri Cartier-Bersson
Pioniers als de Fransman Henri Cartier-Bersson wijdden zich vanaf 1930 aan de fotografie, nadat hij schilderkunst had gestudeerd. Zoals in die tijd gebruikelijk was, begon hij zijn carrière met reportages van talrijke reizen. Zoals veel fotografen richtte hij zich op een zo perfect mogelijke compositie van de foto. Het is bijvoorbeeld bekend dat Cartier-Bersson altijd het volledige negatiefformaat gebruikte om later bijsnijden en het daarmee gepaard gaande kwaliteitsverlies uit te sluiten. De Leica die hij gebruikte was altijd uitgerust met de 50 mm standaardlens. In 1947 wijdde Cartier-Bersson een grote overzichtstentoonstelling aan het Museum of Modern Art in New York, waaraan hij zelf meewerkte. Niet alleen deze mijlpaal in de fotografie kan als kunst beschouwd worden.
Vandaag worden de fotografen van die tijd duidelijk gewaardeerd. De goed gearchiveerde negatieven van de meesterfotografen uit die tijd zijn niet voor het publiek toegankelijk en de weinige vrij verkrijgbare werken zijn zeldzaam en erg duur.
Maar met alle mogelijkheden van de huidige digitale fotografie, inclusief digitale beeldbewerking, zijn er veel meer mogelijkheden voor creatieve exploratie op het gebied van de fotografie. Het begrip kunst zelf geeft fotografen tegenwoordig alle vrijheid. Als we bijvoorbeeld kijken naar de Düsseldorfer Fotovakschool, die wereldwijd grote bekendheid geniet, zien we dat de nieuwe objectiviteit, die door de fotografen Becher werd vormgegeven, vandaag aanzienlijk kan worden uitgebreid door de kunst van de digitale beeldverwerking.
Het centrale punt van discussie is echter wat mag en wat niet mag? Traditionalisten zien digitale bewerking, althans voor zover die verder gaat dan digitale beeldontwikkeling, als een gevaar voor het perfect vervaardigde kunstwerk. De avant-gardisten van vandaag werken vrij van alle beperkingen en combineren voor hun werk alle creatieve en technische mogelijkheden van de fotografie. Dit levert vaak resultaten op die weinig of niets gemeen hebben met objectiviteit / werkelijkheid.
Veel kijkers van de hedendaagse fotografische kunst stellen eenvoudig: dat had ik ook kunnen doen! Objectief gezien een erg vage uitspraak. Omdat tegenwoordig geen handvaardigheid meer nodig is bij de vervaardiging van de afbeelding, is het voor iedereen mogelijk kunstwerken te maken. Dus waar ligt de sleutel tot succes? De echte kunst is het publiek ervan te overtuigen dat een foto een kunstwerk is. Hier is het niet alleen de opleiding van de fotograaf die succes garandeert, er zijn ook netwerken in de kunstwereld voor nodig en curatoren die een kunstenaar tot kunstenaar verklaren en de waarde van zijn of haar werken bepalen. Natuurlijk bepaalt dit ook de vraag.
Laten we dus samenvatten: Sinds het begin van de 19de eeuw heeft de fotografie zich ontwikkeld als een erkende kunstvorm. Hier is de zin “kunst komt voort uit vaardigheid” van het grootste belang om zijn inhoud.
Veelgestelde vragen
Is fotografie een kunst?
In het algemeen kan in de artistieke fotografie de foto ook een werk worden genoemd en moet hij worden opgevat als beeldende kunst. Volgens deze definitie geven foto’s niet de werkelijkheid weer, maar zijn zij de interpretatie van een moment. … Maar fotografie is bij uitstek een kunst.
Wanneer is fotografie kunst geworden?
Vanaf het einde van de 19e eeuw kreeg de fotografie als creatief, visueel expressiemiddel brede erkenning – aanvankelijk in de VS – in tijdschriften en bladen. Het toen nieuwe en zeer moderne middel werd door fotografen opgepakt en tot een nieuwe kunstvorm ontwikkeld.
